ترفندهای خوشبو ماندن در طول روز
1403/06/11- بهداشتی
- سبک زندگی
دئودورانتها از مهم‌ترین محصولات مراقبت از پوست هستند که دارای ترکیبات آنتی باکتریال هستند. این ترکیبات باعث کاهش و از بین رفتن میزان باکتری‌های تولید‌کننده بوی ناخوشایند عرق می‌شوند. شیوه اثر این مواد ضدمیکروبی و همچنین نوع آنها، با یکدیگر تفاوت‌هایی دارد که در ادامه به تشریح آن خواهیم پرداخت.
روی پوست ما و همچنین سطح درونی برخی اندام‌های درونی بدنمان گروه‌های مختلفی از میکرواورگانیزم‌ها شامل باکتریها، قارچها و ویروس‌ها زندگی می‌کنند. این ریزاندامواره‌ها، بیماری‌زا نیستند و فعالیت گروهی از آنها حتی تاثیرات مفیدی نیز برای بدن دارند. مثلا گروهی از انواع قارچ‌های روی پوستمان آزلائیک اسید تولید می‌کنند. ماده‌ای که تاثیرات ضدباکتری و ضدالتهابی دارد و در محصولات مراقبت پوستی، از آن برای درمان هایپرپیگمنتیشن (تیرگی پوست) و بیماری‌هایی مانند روزاسه و اگزما استفاده می‌شود. اما گروه‌هایی از این موجودات نیز می‌توانند برایمان دردسر درست کنند. مهم‌ترین آنها همان باکتری‌هایی هستند که به‌و‌یژه روی پوست زیر بغلمان زندگی می‌کنند و باعث ایجاد بوی عرق می‌شوند.
اگر منبع تغذیه این میکروارگانیزم‌‌‌های روی پوست را در دسترسشان بگذاریم، میزان فعالیت و شمار آنها افزایش می‌یابد و میزان موادی که می‌سازند نیز بیشتر خواهد شد. بنابراین برای جلوگیری از ایجاد بوی عرق دو راه اصلی داریم. یعنی یا باید از تعریق جلوگیری کنیم و یا این باکتریها را از بین ببریم. این کار با بهره‌گیری از دئودورانت و مام‌‌‌ها یا هردوی آنها میسر است. البته این محصولات تاثیرات دیگری نیز در کاهش بو دارند.
مواد و ترکیبات طبیعی و مصنوعی بی‌خطر بسیاری برای از بین بردن یا محدود کردن فعالیت باکتری‌های بوزای روی پوستمان وجود دارند. پرکاربردترین آنها عبارتند از:
ترکیبات الکلی بی‌خطر، بدون آسیب رساندن به سلامتی انسان‌ها باکتریها را از بین می‌برند.
عصاره‌های گیاهی و روغن‌های طبیعی در مهار رشد باکتریها و کاهش بوی عرق نقش دارند.
نانوذرات غیر یونی مس در محلول‌های کلوئیدی آبی و همچنین دیگر ترکیبات فلزی بی‌خطری که اندازه‌های نانومتری دارند، می‌توانند اثرات ضدمیکروبی موثری داشته باشند. در ساختار بعضی از دئودورانتها از چنین موادی استفاده می‌شود.
یکی از نکات جالب در دئودورانتها این است که رایحه آنها افزون بر پوشاندن بوی عرق، توانایی مبارزه با باکتری‌های زیر بغل را نیز دارد.
برخی از مواد شیمیایی تولید شده در آزمایشگاه‌ها می‌توانند به عنوان مواد آنتی‌باکتریال در فرمولاسیون دئودورانتها و مام‌های ضدتعریق، مورد استفاده قرار گیرند.
در فرمولاسیون دئودورانتها از ترکیبات گوناگونی با اثر ضدباکتری استفاده می‌شود. محصولات متفاوت از نظر کاربرد و فرمولاسیون کلی و همچنین محصولات برندهای مختلف، ممکن است انواع گوناگونی از این مواد را با نسبت‌های متفاوت داشته باشند. افزودن این ترکیبات به دئودورانتها، از آلوده شدن محصول به باکتریها نیز جلوگیری می‌کند و به این ترتیب ایمنی و کارایی و نیز ماندگاری دئودورانت شما افزایش خواهد یافت.
عاملی ضدمیکروبی است که بر بسیاری از باکتریها و برخی انواع قارچها و حتی جلبک‌های محیط‌های آبی اثر می‌گذارد. تریکلوزان در غلظتهای پایین اثر Bacteriostatic دارد یعنی از رشد و تولیدمثل باکتریها جلوگیری می‌کند. اما در غلظتهای بالاتر، اثرات Bactericidal از خود به جا می‌گذارد و با ایجاد تداخل در فعالیت‌های زیستی باکتریها، آنها را از بین می‌برد. جالب است بدانید افزون بر دئودورانتها، این ترکیب شیمیایی در انواع صابون‌ها، خمیر دندان‌ها و دهانشویه‌ها نیز به عنوان عامل ضدمیکروبی به کار گرفته می‌شود.
براساس نتایج برخی پژوهش‌های علمی، احتمال دارد تریکلوزان باعث ایجاد مشکلات سلامتی از جمله ضعف سیستم ایمنی، تغییرات هورمونی و حتی سرطان شود. همچنین ممکن است اثرات کاهش باروری و سقط جنین نیز داشته باشد. از این‌رو، استفاده از آن در غلظتهای بالا ممنوع است. ضمن اینکه بسیاری از برندها حتی استفاده از غلظتهای پایین آن را کنار گذاشته‌اند.
این ترکیب شیمیایی غیرسمی و بدون رنگ و بو، از قدرت میکروب‌کشی بالایی برخوردار است. به همین دلیل نیز کاربردهای زیادی در صنایع بهداشتی و پزشکی دارد. از تصفیه آب و فاضلاب گرفته تا ضدعفونی ظروف، سطوح مختلف فلزی و غیرفلزی همچنین گندزدایی میوه و سبزیجات و استفاده در فرمولاسیون داروهای ضد اسپاسم (گرفتگی)، از این نمکهای سودمند می‌توان بهره برد.
در محصولات مراقبت شخصی از جمله دئودورانتها و مام‌های ضدتعریق نیز از آنها به عنوان عامل ضدباکتریایی استفاده می‌شود. این ترکیبات به غشای سلولی باکتریها متصل می‌شوند. این لایه نگهدارنده اجزا سلولی و مواد درون پیکره باکتریها است. نمکهای آمونیوم چهارظرفیتی با ایجاد تغییر در نفوذپذیری غشای سلولی، باعث پاره شدن آن خواهند شد. در نتیجه این رخداد، اجزاء درون سلول باکتریایی به بیرون نشت می‌کنند و باکتری می‌میرد.
یک ترکیب الکلی است که از روغن نارگیل به‌دست می‌آید؛ اما می‌توان آن را به شیوه مصنوعی نیز ساخت. در بسیاری از محصولات مراقبت از چشم و نیز پوست و مو و حتی مراقبت از ناخن، از این ماده همه‌کاره استفاده می‌شود.
در محصولات آرایشی و کالاهای مراقبت شخصی، به عنوان ماده‌ای با خواص ضدباکتریایی، ضدقارچی و ضدالتهابی کاربرد دارد. همچنین عامل کاهش چین‌وچروک پوست است و از ویژگی‌های مرطوب‌کنندگی، ترمیم‌کنندگی و تقویت‌کنندگی پوستی که دارد بسیار بهره برده می‌شود. جالب است بدانید این ماده که جزو نگهدارنده‌ها به‌شمار می‌رود، می‌تواند فعالیت ضدمیکروبی دیگر مواد نگهدارنده دئودورانت شما را نیز افزایش دهد.
این ترکیب ضدمیکروبی از موادی است که اثر آن در کنار کاپریلیل گلیکول افزایش می‌یابد. همچنین در برخی پژوهشها، این هم‌افزایی (تقویت اثر) هنگام وجود آمونیوم چهارتایی در فرمول محصول و همنشینی آن با اتیل هگزیل گلیسیرین دیده شده است. از دیگر ویژگی‌های این ماده می‌توان به اثر نرم‌کنندگی پوست، در محصولات پاک‌کننده اشاره کرد.
در محصولات آرایشی و بهداشتی، از ترکیباتی مانند گلیسیرین و گلیکول به عنوان مواد چندمنظوره استفاده می‌شود. آنها دارای خواص مرطوب‌کنندگی پوست هستند که با اثر نرم‌کنندگی همراه است. اما می‌توانند اثر ضدمیکروبی نیز داشته باشند.
مواد آنتی‌باکتریال سنتزی (ساخته شده به‌شکل مصنوعی و در آزمایشگاه) موجود در دئودورانتها، تائیدیه‌های لازم برای استفاده در آنها را از سازمان‌های معتبر و مرجع همچون FDA دریافت کرده‌اند. با این‌حال، بعضی از مصرف‌کنندگان ترجیح می‌دهند از مواد طبیعی استفاده کنند. از جمله مواد گیاهی دارای خاصیت ضدباکتریایی که می‌توان از آنها در ترکیب دئودورانتها استفاده کرد می‌توان موارد زیر را برشمرد:
از 2200 سال پیش از میلاد و در پزشکی باستانی، از ماده ژل موجود در برگ‌های این گیاه استفاده‌های بسیاری می‌شده است. این ژل از خواص درمانی شگفت‌انگیزی برخوردار است و در درمان سوختگی و جراحت کاربرد دارد. همچنین از اثرات ضدباکتریایی، ضدویروسی و ضدعفونی‌کننده قوی آن در بسیاری از محصولات طبیعی یا نیمه‌طبیعی مراقبت از پوست مانند دئودورانت‌های گیاهی سود فراوانی برده می‌شود.
در محصولات مراقبت از پوست و دئودورانتها، از خواص ضدباکتریایی، ضدقارچی این ماده طبیعی می‌توان بهره برد. همچنین دئودورانت‌های حاوی این ترکیب طبیعی برای افراد مبتلا به مشکلات پوستی از جمله روزاسه، پسوریازیس و اگزما مفید است؛ چراکه خواص ضدالتهابی و تسکین‌دهنده دارد. منظور از (TTO) که در قسمت مواد تشکیل‌دهنده یا (Ingredients) روی برچسب محصول می‌بینید، همان روغن درخت چای است.
بعضی از سازندگان دئودورانت‌های طبیعی از خواص ضدعفونی‌کننده، ضدباکتریایی و ضدویروسی و همچنین ضدالتهابی این عصاره طبیعی در محصولات خود بهره می‌گیرند. در طب باستانی چینی از گل‌های این گیاه با نام علمی Lonicera caprifolium، به عنوان سم‌زدای طبیعی و همچنین چای شفابخش و به منظور کاهش دردهای عضلانی یا علائم تب استفاده می‌شده است.
افزون بر قابلیت جذب بوی جوش شیرین و نقش آن در مبارزه با بوی بد عرق، از خواص ضدباکتریایی آن نیز می‌توان در دئودورانت‌های طبیعی استفاده کرد. همچنین این ماده رطوبت را جذب می‌کند و خیسی زیر بغل شما را کاهش می‌دهد.
پیش از هر چیز باید گفت، اساسا همه دئودورانتها دارای ترکیبات ضدباکتری هستند. اما استفاده از دئودورانت‌های دارای مواد آنتی باکتریال بیشتر یا قوی‌‌تر ممکن است باعث تغییراتی در جمعیت باکتری‌های زیر بغل شود که در نهایت به برهم خوردن تعادل طبیعی موجود در جمعیت و نوع باکتری‌های آن ناحیه از پوست شود. همچنین، بر اساس برخی پژوهشها، استفاده مکرر از دئودورانت‌‌‌هایی با خاصیت آنتی باکتریالی بسیار قوی ممکن است باعث بروز علائم آلرژیک در پوست شوند.
همچنین حضور برخی از ترکیبات ضدباکتری می‌تواند به بروز واکنش‌های آلرژیک و حساسیتی در بعضی از مصرف‌کنندگان بینجامند. معمولا مشتقات پارابن و نگهدارنده‌های اهداکننده فرمالدئید برای مصرف‌کنندگان لوازم آرایشی مشکلات سلامتی ایجاد می‌کنند. به همین دلیل، استفاده از آنها به‌شدت محدود شده است.
یکی از مهم‌ترین ترکیبات موجود در دئودورانتها، ترکیبات آنتی باکتریالی آن‌هاست که به شیوه‌های مختلف می‌توانند باکتری‌های پوست زیر بغل انسان را از بین ببرند. از بین رفتن این موجودات منجر به کاهش بوی ناخوشایند عرق خواهد شد. با این‌حال، ممکن است شماری از این ترکیبات باعث ایجاد حساسیت در افراد شوند. بنابراین باید در انتخاب دئودورانت دقت کرد. محصولی را که میزان ترکیبات آنتی باکتریالی آن زیاد است و یا حاوی ترکیبات حساسیت‌زا برای شماست، از میان گزینه‌های خرید خود حذف کنید.
یکی از شرکت‌‌‌های سازنده‌ی دئودورانت‌های با کیفیت، برند خوشنام آمبرلا (Umbrella) است. مواد ضدباکتری دئودورانت‌های آمبرلا، از منابع ارگانیک و طبیعی به دست آمده است و از آن‌جا که میزان این ترکیبات در محصول کنترل‌شده است، احتمال واکنش‌های آلرژیک به آنها حتی در افراد حساس، بسیار کم و تقریبا برابر صفر است.