بعضی از ما تنها، چیزهایی درباره آسیب‌ها یا سودمندی این محصولات شنیده‌ایم و احتمالا شمار بیشتری، عباراتی چون «دئودورانت بدون الکل»، «دئودورانت فاقد آلومینیوم» و «Aluminum Free» یا «Alcohol 0%» را در تبلیغات و روی بسته‌بندی دئودورانت‌های خود دیده‌ایم. اما چرا این موضوع آنقدر اهمیت دارد و چرا شرکت‌های سازنده محصولات مراقبت پوست و مو چنین چیزی را به ما یادآوری می‌کنند؟

دلیل بدبینی مردم به آلومینیوم

از زمانی که علم به کمک ما آمد تا چاره‌ای برای رفع بوی بد عرق پیدا کنیم، مثل همیشه ادعاها و باورهای غیرعلمی نیز به میدان آمدند تا این مسیر را دشوارتر و پیچیده‌تر کنند.‌‌ یکی از این باورهای غیرعلمی در اثر درک نادرست کارکرد ترکیبات آلومینیومی به‌کار رفته در ضدتعریق‌ها‌‌ پدید آمد.

بعدها، برداشت‌ها و تفسیرهای نادرست و به معنای دقیق‌تر کلمه، استفاده‌های‌‌ ژورنالیستی از داده‌های علمی نیز به این مسائل دامن زد. همزمان که بوی عرق یا رایحه دئودورانت‌ها و عطرها از زیر بغل‌ها بلند می‌شد؛ ترس‌ها، اوهام، شایعات، راست و دروغ‌ها نیز از لابه‌لای صفحات مجلات سبک زندگی و تیترها و مقالات جنجالی روزنامه‌های صبح بیرون آمد و در سطح جامعه پراکنده شد.

البته انگیزه‌ها نیز متفاوت بود؛ برخی شایعات ساخته و پرداخته برندهای مختلف در جریان رقابت بود و برخی نیز به دلیل ناآگاهی جامعه از فرآیند علمی تعریق و تاثیر مواد سازنده دئودورانت‌ها و ضدتعریق‌ها بر پوست و سلامتی آن پدید آمد. از سوی دیگر، برخی دانشمندان دریافتند که آلومینیوم می‌تواند برای سلامتی بدن ما خطرناک باشد و گروهی از مردم گمان کردند باید همه محصولات دارای آلومینیوم خود را دور بریزند. اما واقعیت چه بود؟

آلومینیوم ضدتعریق‌ها از شایعه تا واقعیت 

پیش از پرداختن به این موضوع لازم است بگوییم که آلومینیوم تنها مظنون این ماجراها نبود و الکل نیز وضعیتی بهتر از آن نداشت. گرچه نگرانی‌ها درباره الکل موجود در این محصولات به جا و درست‌تر بود. به هر حال، از زمان تولد ضدتعریق‌ها در اوایل قرن بیستم میلادی، یعنی همان زمانی که پزشکان آنها را به عنوان راهی برای درمان مشکل هایپرهیدروزیس (تعریق بیش از اندازه) فرموله کردند؛ همچنین در زمان معرفی نخستین ضدتعریق تجاری (ساخته شرکت Everdry در سال 1903)، آلومینیوم‌ و الکل از اجزا اصلی این محصولات بوده‌اند. 

حتی در سال 1912 و هنگامی که نخستین بازاریاب محصولات ضدتعریق یعنی ادنا مورفی در بازارچه‌ای فصلی آغاز به فروش محلول ضدتعریق‌ ساخته پدر خود کرد و تا زمانی که شرکت Odorono را پایه‌گذاری کرد و در مدت کوتاهی درآمد سالانه آن را میلیون دلاری کرد،‌‌ همچنان آلومینیوم بود که جلوی تعریق را می‌گرفت.

هنوز هم ماده فعال بسیاری از ضدعرق‌ها، آلومینیوم است. با این تفاوت که در این مدت، FDA مجوز استفاده از 18 نوع نمک دارای آلومینیوم را به عنوان ماده ضدتعریق به شرکت‌های سازنده داده است. البته فراموش نکنیم، غلظت این نمک‌ها در محصول باید بسیار کم و کنترل شده باشد و ضدعرق‌هایی با آلومینیوم بیش از اندازه اجازه تولید و ورود به بازار را ندارند. 

در همه این مدت، ترکیبات آلومینیومی ضدتعریق‌ها باعث بروز مشکلاتی چون سوزش و التهاب پوست یا آسیب به بافت لباس‌ها و زردی آنها می‌شد. کم‌کم نتایج پژوهش‌هایی نیز منتشر شد که تاثیر آلومینیوم در ایجاد و تشدید بیماری‌های گوناگون از جمله بیماری‌های استخوانی، مشکلات کلیوی و زوال عقل یا آلزایمر را نشان می‌داد. اما نکته مهم این بود که آلومینیوم به‌کار رفته در مام‌ها و ضدتعریق‌ها یا جذب بدن نمی‌شد، یا اگر جذب می‌شد میزان آن به حدی کم بود که هیچ مشکلی برای بدن پدید نمی‌آورد. ولی کمتر کسی به این موضوع توجه می‌کرد؛ دلیل آن هم چنانچه گفتیم روشن بود؛ ناآگاهی گسترده، ترس فراگیر از بیماری و شیطنت‌های گهگاه رسانه‌‌‌ها.

آیا آلومینیوم دئودورانت‌ها خطر دارند؟

اگر تا اینجای مطلب را به دقت خوانده باشید احتمالا اکنون این سوال برایتان پیش آمده که چرا تنها درباره آلومینیوم درون ضدتعریق‌ها گفتیم و از آلومینیوم موجود در دئودورانت‌ها حرفی به میان نیامد؟ دلیل آن روشن است. چون از آلومینیوم برای کاهش تعریق استفاده می‌شود و دئودورانت‌ها محصولاتی هستند که از آنها برای کاهش بوی عرق استفاده می‌کنیم. پس دلیلی ندارد در دئودورانت‌ها از چنین ترکیباتی استفاده شود؛ مگر در یک حالت که همان ترکیبی یا دو منظوره‌‌ بودن محصول است. 

در دئودورانت‌های دارای مواد ضدتعریق، ترکیبات آلومینیومی وجود دارد و این نمک‌ها همان کاری را انجام‌‌ می‌دهند که در ضدتعریق‌های بدون دئودورانت بر عهده دارند. ترکیبات دارای آلومینیوم با تخریب سلول‌های مجرای عرق، مسیر راهیابی عرق به سطح پوست را‌‌ می‌بندند و اجازه‌‌ نمی‌دهند پوست شما از عرق خیس شود. با این توضیحات مشخص می‌شود که وقتی از دئودرانت بدون آلومینیوم حرف می‌زنیم در واقع منظور ما دئودورانتی است که مواد ضدتعریق در آن وجود ندارد. این دئودورانت‌ها، فقط وظیفه خود را انجام می‌دهند و باکتری‌های بوزای روی پوست را از بین می‌برند تا عرق روی بدن ما بوی بدی به خود نگیرد. همچنین رایحه آنها بوی عرق را پنهان می‌کند.

نگران الکل دئودورانت‌ها باشیم یا آلومینیوم آنها

با توجه به تنوع محصولات بازار دئودورانت و ضدتعریق‌ها شاید نخستین پاسخ این باشد که هیچکدام. گفتیم حتی اگر دئودورانتی دارای آلومینیوم باشد، میزان این نمک‌های آلومینیومی به اندازه‌ای کم است که مشکلی برای سلامتی افراد به‌ وجود نمی‌آورد. این آلومینیوم حتی در صورت جذب به بدن و راهیابی به جریان خون، از راه کلیه‌ها دفع می‌شود.

البته اگر کلیه‌های شما دچار مشکل است و حدود 70 درصد از کارایی خود را از دست داده یا تحت درمان دیالیز هستید، قضیه کمی متفاوت است. در این حالت‌ها بهتر است به‌طور کلی حتی از همین مقادیر کم آلومینیوم نیز پرهیز کنید و از دئودورانت یا مام بدون آلومینیوم بهره ببرید. اگر به دنبال همچین محصولی برای خود هستید، دئودورانت آمبرلا گرینه مناسبی است.

در مورد الکل‌ها نیز امروزه نگرانی خاصی وجود ندارد. می‌دانیم که آنها دارای خاصیت ضدعفونی‌کنندگی و ضدمیکروبی هستند. به همین دلیل نیز در ساخت دئودرانت‌ها و برای نابودی باکتری‌ها از الکل‌ها، استفاده فراوانی‌‌ می‌شود. همچنین‌‌ این مواد در القای احساس خنکی پوست نیز نقش دارند. ولی ممکن است پوست برخی افراد به الکل‌ها واکنش نشان دهد و دچار سوزش و خشکی شود.

سازندگان دئودورانت‌ها از این موضوع آگاهند و امروزه در بسیاری از محصولات خود از الکل‌های بی‌خطر و غیرآسیب‌رسان استفاده می‌کنند. همچنین به افراد دارای پوست حساس پیشنهاد می‌دهند محصولاتی را استفاده کنند که در ساخت آنها از الکل استفاده نشده است. استفاده از دئودورانت‌های دارای ترکیبات آبرسان و مرطوب‌کننده‌های طبیعی مانند آلوئه‌ورا نیز راه موثر دیگری برای جلوگیری از بروز مشکل است. ناگفته نماند، آراشیدیل گلوکوزید و کاپریلیل گلیکول نیز با حفظ رطوبت پوست شما مانع از خشک شدن آن خواهد شد. پس مهم است برچسب دئودورانت خود را برای یافتن این ترکیبات نیز بخوانید. 

همین جا لازم است یادآوری کنیم که احتمال دارد الکل‌‌هایی مانند ستیل الکل در درصد کمی از افراد دارای پوست حساس یا افراد مبتلا به اگزما، حساسیت و ناراحتی ایجاد کنند. بنابراین پیش از انتخاب محصول، حتما به این نکات توجه کنید. با همه این توضیحات ممکن است همچنان گروهی از افراد نگران باشند. اگر شما نیز جزو این دسته از مصرف‌‌کنندگان هستید، پیشنهاد می‌دهیم از دئودورانت بدون الکل و آلومینیوم استفاده کنید.

 سخن آخر 

سازمان‌های نظارتی مانند FDA مدام در حال رصد بازار و بررسی سلامت محصولات آرایشی، بهداشتی و خوراکی یا دارویی هستند و اجازه نمی‌دهند کالاهای دارای ترکیبات خطرناک تولید و در بازار توزیع شوند. با این‌حال، پوست برخی افراد ممکن است به دئودورانت‌های دارای ضدتعریق (آلومینیوم) و نیز دئودورانت‌های دارای پایه الکلی واکنش نشان دهد و دچار خشکی یا سوزش و خارش شود. 

از سوی دیگر، گروهی از افراد دچار مشکلات کلیوی هستند و نباید از محصولات دارای آلومینیوم استفاده کنند. برخی افراد نیز صرفا به دلیل نگرانی‌ درباره سلامت خود، دید خوبی نسبت به آلومینیوم یا الکل به‌کار رفته در دئودورانت‌ها ندارند. از این‌رو، بسیاری از مصرف‌‌کنندگان این محصولات مدام در پی معرفی دئودورانت بدون آلومینیومو بدون الکل هستند. 

 نگرانی و دغدغه همه این افراد قابل درک است و برای آسودگی خاطر ایشان باید گفت خوشبختانه شمار نه چندان کمی از شرکت‌های سازنده دئودرانت‌ها در سراسر دنیا دست به ساخت و عرضه محصولات فاقد آلومینیوم و بدون الکل زده‌اند. بنابراین مشکلی برای تهیه آنها وجود ندارد. ضمن اینکه در مورد دئودرانت بدون سولفات نیز چنین است و دئودورانت‌های بدون آلومینیوم سولفات به‌سادگی در دسترس مصرف‌کنندگان هستند.

در بازار ایران نیز برند آمبرلا که به ساخت استیک دئودورانت بدون آلومینیوم و همچنین فاقد الکل و پارابن مشهور است، یکی از گزینه‌های بسیار مناسب برای شما به‌شمار می‌رود. جالب است بدانید، در تولید این استیک‌های اقتصادی و ماندگار از مواد گیاهی نرم‌کننده و مرطوب‌کننده پوست مانند کره شی و روغن نارگیل نیز استفاده شده است. همین موضوع احساس آرامش، نرمی و لطافت پوست شما را بیشتر نیز خواهد کرد.