علت بوی بد عرق در نوجوانان
1404/06/23- بهداشتی
- سبک زندگی
- سلامتی
بوی بد عرق زیر بغل مردان مشکلی است که تقریبا همه آقایان در مقطعی از زندگی خود آن را تجربه کردهاند. شاید برایتان پیش آمده باشد که پس از یک روز کاری طولانی یا بعد از تمرین ورزشی، متوجه بوی ناخوشایندی شوید که حتی با فاصله هم حس میشود. این موضوع نهتنها میتواند برای فرد آزاردهنده باشد، بلکه روابط اجتماعی و اعتماد به نفس او را هم تحتتأثیر قرار میدهد.
واقعیت این است که تعریق یک فرآیند طبیعی بدن برای تنظیم دماست و به خودی خود بوی خاصی ندارد. مشکل زمانی آغاز میشود که این عرق با باکتریهای سطح پوست ترکیب شده و بوی ناخوشایند ایجاد میکند. حال این پرسش پیش میآید که چرا این اتفاق در برخی مردان شدیدتر رخ میدهد؟ در ادامه تمام عوامل، نشانهها، روشهای درمان و حتی پیشگیری را با هم بررسی میکنیم.
تعریق برای بدن ضروری است؛ زیرا علاوه بر تنظیم دما، به دفع برخی مواد زائد کمک میکند. اما زمانی که بوی آن بیش از حد طبیعی باشد، میتواند بهعنوان یک هشدار تلقی شود. در مردان به دلیل فعالیت بیشتر غدد عرق، بوی بدن معمولا قویتر است. این بو میتواند نشانه عواملی مانند رژیم غذایی نامناسب، فشارهای روحی یا حتی بیماریهای زمینهای باشد.
تا حدی بوی بدن طبیعی است و هیچ مردی نمیتواند کاملا از آن فرار کند. اما اگر این بو بهصورت مداوم و شدید وجود داشته باشد، دیگر طبیعی نیست. مثلا اگر با یک فعالیت سبک دچار بوی تند و ماندگار میشوید، یا حتی بعد از دوش گرفتن خیلی سریع برمیگردد، احتمال دارد بدن شما سیگنال وجود یک مشکل داخلی را میدهد.
زمانی باید نگران شوید که بوی بد همراه با علائمی مثل تعریق بیشازحد، کاهش وزن غیرطبیعی، عطش مداوم یا خستگی همیشگی باشد. چنین شرایطی ممکن است به مشکلات متابولیکی، دیابت یا اختلال در عملکرد کبد مرتبط باشد. در این حالت مراجعه به پزشک ضروری است.
بوی بد زیر بغل فقط نتیجهی یک عامل ساده نیست؛ بلکه ترکیبی از شرایط جسمی، روانی و حتی سبک زندگی است. برای همین، شناخت دقیق علتها میتواند کمک بزرگی در انتخاب بهترین راهکار برای درمان یا پیشگیری باشد. در ادامه به مهمترین دلایل میپردازیم:
ورزش کردن برای سلامت بدن ضروری است، اما تعریق حاصل از آن میتواند زمینهساز بوی ناخوشایند شود. هنگامی که دمای بدن بالا میرود، غدد تعریق فعال میشوند تا دما را کاهش دهند. در این شرایط، عرق در ناحیه زیر بغل جمع میشود و چون جریان هوا کمتر است، رطوبت باقیمانده محیط مناسبی برای رشد باکتریها فراهم میکند. باکتریها با تجزیه عرق ترکیباتی تولید میکنند که بوی زننده ایجاد میکند. بنابراین، اگر بعد از ورزش دوش نگیرید یا لباس مرطوب را سریع عوض نکنید، این بو تشدید میشود.
بدن برای تنظیم فرآیندهای متابولیکی و دفع مواد زائد، نیازمند ویتامینها و مواد معدنی کافی است. کمبود ویتامینهای گروه B، ویتامین D و ماده معدنی روی (Zinc) میتواند باعث تغییر در روند طبیعی بدن شود. در چنین شرایطی برخی ترکیبات به جای آنکه از مسیر طبیعی دفع شوند، از طریق عرق خارج میشوند و همین امر بوی ناخوشایند ایجاد میکند. در بسیاری از مردانی که بدون دلیل مشخصی دچار بوی تند بدن میشوند، این کمبودها دیده میشود.
استرس تنها ذهن را خسته نمیکند، بلکه بدن را هم تحت فشار میگذارد. غدد تعریق آپوکرین هنگام اضطراب یا هیجان شدید فعالتر میشوند. تفاوت این نوع عرق با عرق حاصل از ورزش در ترکیب شیمیایی آن است. عرق ناشی از استرس چربتر و دارای پروتئینهای بیشتری است که باکتریها به راحتی آن را تجزیه کرده و بوی تندتری ایجاد میکنند. به همین دلیل است که بسیاری از مردان در شرایطی مثل مصاحبه کاری یا امتحان مهم، متوجه بوی شدیدتری از بدن خود میشوند.
رژیم غذایی تاثیر مستقیمی بر بوی بدن دارد. مصرف زیاد گوشت قرمز، به ویژه گوشتهای چرب یا نیمپز، باعث میشود بدن ترکیباتی را از طریق عرق دفع کند که بوی خاصی دارند. همچنین، ادویههایی مانند سیر، پیاز، فلفل و کاری بوی بدن را تشدید میکنند. حتی اگر این مواد برای طعم غذا عالی باشند، بدن شما آنها را پس از هضم از راه عرق دفع کرده و باعث ایجاد بوی ناخوشایند میشود.
ژنتیک نقشی غیرقابل انکار در بوی بدن دارد. برخی افراد به صورت ارثی غدد تعریق فعالتر و پرشمارتری دارند. در نتیجه حتی در شرایط عادی بیشتر عرق میکنند و احتمال بوی بد در آنها بیشتر است. به بیان ساده، بعضی افراد به دلیل ژنهایشان بیشتر مستعد بوی بدن هستند، حتی اگر بهداشت فردی را بهخوبی رعایت کنند.
اضافه وزن باعث افزایش فعالیت غدد تعریق میشود. همچنین در افراد چاق چینهای پوستی بیشتری وجود دارد که مانع گردش هوا میشود. این نواحی گرم و مرطوب محیطی ایدهآل برای رشد باکتریها هستند. به همین دلیل مردان دارای اضافه وزن اغلب بیشتر با مشکل بوی بد زیر بغل روبهرو میشوند.
بوی بدن همیشه نشانه بیماری نیست، گاهی فقط نتیجه سهلانگاری در رعایت بهداشت فردی است. اگر دوش گرفتن روزانه یا استفاده از شویندههای مناسب را جدی نگیرید، عرق خشکشده، باکتریها و سلولهای مرده پوست روی هم انباشته میشوند و بوی ناخوشایند ایجاد میکنند. موهای زائد زیر بغل نیز شرایط را بدتر کرده و باعث باقی ماندن عرق و رشد بیشتر باکتریها میشوند. پیشنهاد میشود به صورت روزانه بدن خود را بشویید و سپس از دئودورانت مناسب استفاده نمایید.
گاهی بوی عرق میتواند پیام مهمی از بدن باشد. برای مثال، بوی عرق شبیه میوه یا استون ممکن است علامت دیابت کنترلنشده باشد. همچنین مشکلات کبدی میتوانند باعث اختلال در دفع سموم شوند و نتیجه آن تغییر بوی بدن است. بنابراین اگر بوی بدن ناگهانی تغییر کرده یا بسیار تندتر از قبل شده، باید به پزشک مراجعه کنید.
هایپرهیدروزیس یک اختلال پزشکی است که در آن فرد بدون دلیل خاصی بیشازحد عرق میکند. این مشکل میتواند محدود به نواحی خاصی مثل زیر بغل باشد یا کل بدن را درگیر کند. در این افراد حتی زمانی که هوا خنک است یا فرد فعالیتی ندارد، همچنان تعریق شدید رخ میدهد. طبیعی است که این میزان عرق، محیطی عالی برای رشد باکتریها فراهم کرده و بوی بدن را چند برابر میکند.
اگرچه بوی بد بدن میتواند زندگی روزمره را تحتتأثیر قرار دهد، اما خوشبختانه روشهای متعددی برای کنترل و درمان آن وجود دارد. این روشها از تغییرات ساده در سبک زندگی تا درمانهای پزشکی را شامل میشوند.
نخستین و مهمترین قدم برای کنترل بوی بدن، اصلاح تغذیه است. کاهش مصرف گوشت قرمز، فستفودها و غذاهای پرادویه، و جایگزینی آنها با سبزیجات و میوهها تأثیر چشمگیری دارد. همچنین نوشیدن آب کافی به دفع بهتر مواد زائد و کاهش غلظت عرق کمک میکند. سبک زندگی سالم با ورزش منظم، خواب کافی و پرهیز از مصرف دخانیات هم در کاهش بوی بدن نقش مهمی دارد.
محصولات بهداشتی مثل ضدعرقها و دئودورانتها میتوانند نقش مهمی در کنترل بوی زیر بغل داشته باشند. ضدعرقها با مسدود کردن موقت غدد تعریق، میزان رطوبت را کاهش میدهند. دئودورانتها نیز با از بین بردن باکتریها و ایجاد بوی خوشایند، به شما کمک میکنند اعتماد به نفس بیشتری داشته باشید. انتخاب محصول مناسب با توجه به نوع پوست اهمیت زیادی دارد.
یکی از سادهترین اما مؤثرترین راهها، شستوشوی منظم بدن است. دوش گرفتن روزانه، شستوشوی زیر بغل با شویندههای ملایم و خشک نگه داشتن این ناحیه، از تجمع باکتریها جلوگیری میکند. تراشیدن یا کوتاه کردن موهای زائد زیر بغل نیز باعث میشود عرق و باکتریها کمتر در این ناحیه باقی بمانند.
انتخاب لباس نقش بزرگی در کنترل بوی بدن دارد. لباسهای نخی و گشاد جریان هوا را بهتر عبور میدهند و باعث میشوند عرق سریعتر تبخیر شود. برعکس، لباسهای تنگ و مصنوعی مانند پلیاستر، رطوبت را نگه میدارند و محیط مناسبی برای رشد باکتریها ایجاد میکنند.
موهای زائد زیر بغل میتوانند عرق را نگه دارند و باعث باقی ماندن بوی ناخوشایند شوند. با کاهش یا حذف آنها از طریق اپیلاسیون یا لیزر، میتوان بهطور قابل توجهی این مشکل را کاهش داد. لیزر یک راهکار دائمیتر است که رشد موها را به مرور کم میکند.
در شرایطی که بوی بد ناشی از تعریق شدید و غیرقابل کنترل باشد، روشهای پزشکی میتوانند کمککننده باشند. یکی از این روشها تزریق بوتاکس است که فعالیت غدد عرق را برای مدتی (معمولا ۶ تا ۱۲ ماه) کاهش میدهد. این روش بیشتر برای افرادی توصیه میشود که به درمانهای خانگی و محصولات بهداشتی پاسخ ندادهاند.
همیشه گفتهاند پیشگیری بهتر از درمان است. واقعیت هم همین است؛ اگر قبل از آنکه بوی ناخوشایند زیر بغل تبدیل به یک مشکل جدی و آزاردهنده شود، سبک زندگیمان را کمی اصلاح کنیم، میتوانیم جلوی بسیاری از دردسرها را بگیریم. پیشگیری از بوی بد بدن نهتنها به بهداشت فردی مربوط میشود، بلکه ارتباط مستقیمی با سلامت جسمی، روحی و حتی روابط اجتماعی دارد. در ادامه چند راهکار کلیدی را بررسی میکنیم:
استحمام روزانه بهخصوص برای افرادی که فعالیتهای بدنی زیادی دارند یکی از ضروریات است، اما برای جلوگیری از ایجاد بوی بد در طول روز، پیشنهاد میشود از دئودورانت مناسب یا ماندگاری بالا مانند دئودورانت مردانه آمبرلا استفاده کنید.
مصرف بیش از اندازه گوشت قرمز، مخصوصا گوشتهای چرب و فرآوریشده، میتواند بوی بدن را تشدید کند. دلیل آن این است که هضم گوشت زمان بیشتری نیاز دارد و برخی ترکیبات آن پس از تجزیه در بدن، از طریق عرق دفع میشوند. همین ترکیبات هستند که بوی تند و ناخوشایندی ایجاد میکنند.
از طرف دیگر، الکل نیز یکی از عوامل مهمی است که باعث تغییر بوی عرق میشود. پس از مصرف نوشیدنیهای الکلی، بخشی از آن از طریق تنفس و بخشی دیگر از طریق عرق دفع میشود و همین موضوع بوی خاص و زنندهای به بدن میدهد. بنابراین اگر میخواهید همیشه بوی خوشایند و طبیعی داشته باشید، بهتر است مصرف گوشت قرمز را کاهش داده و الکل را به حداقل برسانید. جایگزینی گوشت قرمز با منابع پروتئینی سالمتر مانند ماهی، مرغ و حبوبات میتواند انتخابی هوشمندانه باشد.
کمتر کسی فکر میکند که بوی بدن ارتباطی با روان داشته باشد، اما تحقیقات نشان داده استرس میتواند میزان تعریق را افزایش دهد. غدد آپوکرین، که در زیر بغل فعالیت دارند، هنگام استرس فعالتر میشوند و عرقی تولید میکنند که بوی آن بهمراتب تندتر از عرق ناشی از ورزش است.
برای کنترل استرس، لازم نیست همیشه به سراغ راهکارهای پیچیده بروید. انجام فعالیتهایی مثل مدیتیشن، یوگا، تنفس عمیق یا حتی پیادهروی ساده میتواند سطح هورمونهای استرس را پایین بیاورد. همچنین داشتن خواب کافی و منظم، نقش بسیار مهمی در آرامش ذهنی و کنترل تعریق دارد. وقتی آرامش داشته باشید، نهتنها کمتر عرق میکنید، بلکه بوی بدن هم کاهش پیدا میکند.
آب نقشی حیاتی در تنظیم عملکرد بدن دارد. زمانی که بدن با کمبود آب مواجه شود، تعریق غلیظتر و بوی آن شدیدتر میشود. نوشیدن روزانه ۸ تا ۱۰ لیوان آب میتواند به رقیق شدن عرق و دفع بهتر سموم کمک کند.
میوهها نیز منبع غنی از ویتامینها و آنتیاکسیدانها هستند. مصرف میوههایی مثل پرتقال، سیب، هندوانه و خیار علاوه بر تأمین آب موردنیاز بدن، به تنظیم بوی طبیعی بدن هم کمک میکند. جالب است بدانید برخی میوهها مثل مرکبات با خاصیت قلیایی خودشان، مانع رشد باکتریهایی میشوند که عامل اصلی بوی بد زیر بغل هستند.
گاهی با وجود رژیم غذایی نسبتا سالم، بدن همچنان دچار کمبود ویتامینها و مواد معدنی میشود. کمبود ویتامینهای گروه B و ماده معدنی روی (Zinc) از مهمترین دلایل تغییر بوی بدن هستند. این مواد در متابولیسم بدن نقش کلیدی دارند و کمبودشان باعث تجمع ترکیباتی میشود که از طریق عرق دفع شده و بوی نامطبوع ایجاد میکنند.
اگر علائمی مثل خستگی مداوم، ضعف سیستم ایمنی یا تغییرات غیرطبیعی در بوی بدن دارید، بهتر است با پزشک مشورت کنید. او میتواند آزمایشهای لازم را تجویز کرده و در صورت نیاز مکملهای مناسب را معرفی کند. البته توجه داشته باشید که مصرف خودسرانه مکملها همیشه راهحل درستی نیست و باید با نظر متخصص انجام شود.
بوی بد عرق زیر بغل مردان که در این مقاله از آمبرلا به آن پرداختیم،شاید در نگاه اول یک مشکل ساده به نظر برسد، اما تأثیرات روانی و اجتماعی آن قابل انکار نیست. خوشبختانه با شناخت دلایل اصلی، تغییر سبک زندگی و رعایت نکات بهداشتی، میتوان به راحتی این مشکل را کنترل کرد. اگر هم شرایطتان با این راهکارها بهتر نشد، مراجعه به پزشک میتواند شما را از نگرانی نجات دهد. به خاطر داشته باشید که سلامت بدن و آرامش ذهنی، کلید داشتن زندگی خوشبو و با اعتماد به نفس است.